Miód Manuka i jego właściwości

10 kwi 2016

Miód manuka pochodzi z Nowej Zelandii z kwiatów rośliny manuka (grafika poniżej). W stanie płynnym jest dość ciemny, ma ostry smak i intensywny zapach. Wykazuje cenne właściwości lecznicze. Miód ten jest klasyfikowany na podstawie siły oddziaływania wyrażanej czynnikiem UMF (Unique Manuka Factor) lub ilości MFO (metyloglioksalu). Zawartość MGO w miodzie manuka wynosi od 30 do 800 mg/kg.

MGO 100 oznacza, że w kilogramie miodu znajduje się 100 mg metyloglioksalu. Im większe jego stężenie, tym silniejsze działanie antybakteryjne. Zależnie od zawartości tego składnika, miody mają różne zastosowanie – miód oznaczony MGO 30+ jest wyłącznie miodem smakowym, MGO 400+ i MGO 550+ to miody o właściwościach antybakteryjnych. Dla porównania – zawartość metyloglioksalu w większości miodów nie przekracza 10 mg/kg (Encyklopedia Pszczelarska).

manuka

Aby poznać właściwości miodu manuka warto przyjrzeć się jego poszczególnym składnikom, skupiając się na tych posiadających oddziaływanie zdrowotne:

Woda

Miód jest roztworem wodnym różnych substancji organicznych i nieorganicznych. Zawartość wody w miodzie zależy od jego dojrzałości. Miód dojrzały nie powinien zawierać więcej wody niż 20% (wyjątkowo miód wrzosowy – do 23%). Miód jest higroskopijny i w zależności od wilgotności otoczenia paruje lub wchłania wilgoć.

Węglowodany

Węglowodany są to substancje organiczne zawierające węgiel, wodór i tlen. Sucha masa miodu składa się głównie z glukozy i fruktozy. W miodach kwiatowych zawartość ich wynosi od 70 do 80%, a w spadziowych – od 60 do 65%.

Glukoza występuje w nektarze, w spadzi oraz w różnych owocach. Jest łatwo rozpuszczalna w wodzie. W temperaturze 15°C w 100 częściach wody można rozpuścić 82 części (wagowo) glukozy.

Fruktoza występuje, tak jak glukoza, w nektarze, spadzi i owocach. Jest jeszcze łatwiej rozpuszczalna w wodzie niż glukoza, a proces krystalizacji występuje zdecydowanie wolniej. Niektóre miody zawierają duży procent fruktozy, a największy jest w miodzie z nektaru jabłoni, z maliny, robinii akacjowej i koniczyny.

Sacharoza – występuje w nektarze kwiatowym, w wielu owocach i roślinach. Jej zawartość w miodzie jest niewielka. W miodach nektarowych wynosi ona 3%, a w miodach spadziowych do 10%.
Maltoza – jej obecność stwierdzono przede wszystkim w miodzie z pożytków leśnych (do 18,7%)
Melecytoza – występuje w dużych ilościach w spadzi drzew iglastych (do 28%) i liściastych (do 44%). Bardzo łatwo krystalizuje się zamieniając w twardą, jednolitą masę i dlatego nie jest przyswajalny przez pszczoły.

Związki azotowe

Najwięcej związków azotowych dostaje się do miodu z organizmu pszczół, mniej z pyłku kwiatowego, a najmniej z nektaru. Ich ilość w miodzie waha się w granicach od 0,25 do 3%. Miody ciemne są bogatsze w te związki niż jasne. W miodzie stwierdzono obecność białek – globulin i albumin. Piana tworząca się na powierzchni miodu podczas jego gotowania pochodzi ze ściętych białek. W miodzie stwierdzono też obecność wolnych aminokwasów, takich jak: leucyna, tenyloalanina, walina treonina, lizyna, kwas glutaminowy, kwas a-aminomasłowy, prolina, alanina, kwas asparaginowy, glicyna i seryna. Związki te pochodzą z organizmów pszczół.

Oprócz powyższych składników miód zawiera śladowe ilości kwasów organicznych i związków mineralnych (głównie potasu, fosforu i sodu).

Enzymy

Są to swoiste białka wytwarzane przez organizmy zwierzęce i roślinne. Przyspieszają pewne reakcje chemiczne. Są wrażliwe na działanie temperatury. Ogrzewanie miodu w temperaturze powyżej 50°C może spowodować osłabienie ich działania, a temperatura powyżej 80°C niszczy je całkowicie w krótkim czasie. Głównym źródłem enzymów zawartych w miodzie jest wydzielina gruczołów śluzowych pszczół. Stwierdzono obecność następujących enzymów:

Amylaza – jest bardzo rozpowszechnionym biokatalizatorem hydrolizującym skrobię do produktów prostszych
Inwertaza – przyspiesza rozkład sacharozy na fruktozę i glukozę
Katalaza – pochodzi z nektaru, pyłku lub spadzi
Fosfatazy – pochodzi z nektaru, spadzi i pyłku kwiatowego. Przyspieszają hydrolizę estrów kwasu fosforowego z gliceryną, cukrami i białkami.

Miód zawiera niewielkie ilości witamin, substancji wonnych, barwników i innych.

Działania zdrowotne miodu stanowią wypadkową właściwości wszystkich tych składników i ich proporcji w składzie.

Miód manuka właściwości lecznicze – polski odpowiednik

Dodam tylko, że najbardziej zbliżony działaniem do miodu manuka z krajowych miodów, jest miód cząbrowy. Zawiera on ponad 1020 mg/kg wolnych aminokwasów, podczas gdy uważany za najbardziej wartościowy pod tym względem miód gryczany – 720 mg/kg, a najdroższy na naszym rynku miód wrzosowy – 368 mg/kg. Miód cząbrowy ma silne właściwości antyseptyczne i antybakteryjne.